تفسير موضوعي قرآن كريم
برگرفته شده از کتاب پیام قرآن نوشته آیت الله العظمی مکارم شیرازی
حديبيه فتح بزرگ و آشكار
در سال ششم، پيامبر دست به يك عمل ابتكارى و پيروزمندانه زد، و آن اينكه اعلام كرد كه مسلمانان براى عمره آماده شوند و شتران را براى قربانى به همراه بردارند، تا مكّيان بدانند پيامر قصد نبرد ندارد.
اين جريان مطمئناً دو اثر بسيار آشكار به همراه داشت، يكى اعلام اينكه مسلمين در جزيرة العرب از هيچ كسى واهمه ندارند و ديگر اين كه با ورود به مكه، قدرت اسلام روياروى مركز بت پرستى به نمايش در آيد و اين از رشد و پيروزى اسلام حكايت داشت، زيرا مكه از مراكز مهم توطئه و قدرت بر ضد اسلام بود. مكّيان از اين مطلب آگاه شدند و تصميم گرفتند كه از ورود پيامبر جلوگيرى كنند، لذا پيامبر با اصحابش بيعتى سخت بست كه به بيعت رضوان معروف شد. قريش با شنيدن اين خبر آماده شد با پيامبر پيمان صلح برقرار كند. پس از انجام پيمان صلح قرار بر اين شد كه تا سال ديگر، مشركان، مكه را تخليه كنند و پيامبر براى عمره به آنجا برود(1)
با امضاى اين پيمان در حقيقت زمينه فراهم شد كه آن حضرت دشمنان بزرگ و كوچك ديگرى كه ممكن بود گهگاه توطئه كنند يا مزاحم مسلمانان شوند را از ميان بردارد و يا آنان را تسليم سازد، لذا به محض بازگشت از حديبيه نيروها را براى ضربه زدن به اين دشمنان آماده كرد. سريه عكاشه در برابر بنى اسد سريه محمدبن مسلمه به سوى ثعلبه، سريه ابوعبيده جراح به سوى ذى القصد، سراياى شش گانه زيد بن حارثه(2) در برابر جموح و عيص، و طرف، و حسمى، و وادى القرى و ام قرفه، سريه عبدالرحمان بن عوف به دومة الجندل، سريه على بن ابى طالب به سوى فدك، و سريه كرزبن جابر(3) به سوى عرينين، همه نبردهايى بودند كه بلافاصله پس از حديبيه انجام شد (4) و بسيارى از قبايلى كه آمادگى براى مبارزه با اسلام داشتند، پيش از آنكه كار مؤثرى انجام دهند درهم شكسته شدند.
اكنون قدرت اسلام بالا گرفته و قبايل، فكر تهاجم به مسلمين را از سر بيرون كرده اند مكه احساس ضعف نموده و پيمان بسته كه حكومت اسلامى را به رسميت بشناسد.
پی نوشتها:
1. كامل، جلد 1، صفحه 582، و سيره ابن هشام، جلد 3، صفحه 321، و طبرى، جلد 2، صفحه 270.
2. سيره ابن هشام، جلد 3، صفحه 53.
3. ابن هشام، جلد 4، صفحه290.
4.كامل، جلد 1، صفحه 588 ـ 590.