سفر مجازي به حرمين عسكريين (عليهما السلام)

شهر سامرّا، يكى از چهار شهر مقدس عراق است. ساخت اين شهر در 124 كيلو مترى شمال بغداد و در سمت شرق رودخانه دجله قرار گرفته است.
حرم مطهر امام دهم حضرت على‌ ابن‌ محمد‌ الهادى (عليه السلام) و امام يازدهم حسن‌بن‌ على ‌عسكرى (عليه السلام)، قلب شهر امروزى را تشكيل مى‌دهد. اين بقعه در دوران زندگانى اين دو امام (عليهما السلام) خانه مسكونى آنان بوده و پس از شهادتشان در همان‌جا دفن شده‌اند. در زير گنبد طلايي، حرم مطهر، ضريح و آرامگاه دو امام معصوم واقع شده و دو بانوى بزرگوار نيز در آنجا مدفون هستند.

يكى از آنها، حكيمه خاتون دختر امام جواد و عمّه‌ي امام حسن عسكرى (عليهم السلام) است كه شاهد ولادت امام زمان (عليه السلام) بوده است. وى زنى پرهيزگار و مورد احترام چهارده معصوم (عليهم السلام) بوده است.
ديگرى، نرگس خاتون همسر امام حسن عسكرى و مادر امام زمان (عليهم السلام) است.
درون حرم و قسمت‌هايى از رواق‌ها به طرز زيبايى آيينه كارى شده و از يادگارهاى ملك فيصل، پادشاه هاشمى عراق است و به وسيله ايوانى فراخ و سقف دار به صحنى كه گرداگرد حرم را فراگرفته راه مى‌يابد.

حكيمه خاتون
حكيمه خاتون، دختر بزرگوار امام جواد (عليه السلام) و عمّه‌ي امام حسن عسكري (عليه السلام)، در دوران غيبت صغري به عنوان وكيل و نماينده‌ي حضرت مهدي (عجل الله تعالي فرجه الشريف) بود و به هنگام رحلت امام جواد (عليه السلام)، او كه كودكي بيش نبود كه تحت سرپرستي امام هادي (عليه السلام) قرارگرفت و در زهد و تقوا، سرآمد زنان عصر خود شد .از افتخارات اين بانوي بزرگوار، تربيت و سرپرستي نرجس خاتون، مادر امام زمان (عجل الله تعالي فرجه الشريف)، بود. وي در 274ق وفات يافت و داخل خانه‌ي امام هادي (عليه السلام) دفن شد. اين بانو را در سمت پايين پاي امام عسكري و امام هادي به خاك سپردند و ضريح او از يك سمت به ضريح آن دو امام متصل است. ضريح حكيمه خاتون ابتدا از جنس برنج بود و با تعويض ضريح امامين، آن نيز به نقره تبديل شد. حکیمه خاتون در تاریخ دهه‌ي دوم قرن سوم قمری یعنی مابین سال‌های 213-219  قمری متولد شده‌ است. پدرشان محمد بن علي الجواد، برادر بزرگشان علي بن محمد هادي، مادرشان سمانه مغربيه می‌باشد. شيعيان برای او، فضیلت و جایگاه خاصی معتقدند از جمله علامه مجلسي در بحارالانوار می‌نویسد
همانا در این بقعه شریف قبری است منسوب به نجیبه‌ي کریمه، عالِمه‌ي فاضله، نقیّه‌ي رضیّه، حکیمه بنت ابو جعفر جواد الأئمه (علیه السلام). کسی که محرم اسرار اهل‌بیت (علیهم السلام) بود و مادر حضرت قائم (عجل الله تعالی فرجه) در محضر او معارف دینیه را آموخت، در هنگام ولادت حضرت حجّت (عجل الله تعالی فرجه) حاضر بود و بارها به محضرش رسیده و آن حضرت را زیارت می‌نمود، پس از شهادت امام حسن عسکری (علیه السلام) از سفراء و ابواب امام زمان (عجل الله تعالی فرجه) به شمار می‌رفت، عرایض مردم را به خدمت آن حضرت می‌رسانید و توقیعات شریفه را از ناحیه مقدسه گرفته و به صاحبانش تحویل می‌داد و اول کسی بود که امام عصر (عجل الله تعالی فرجه) را بوسید. از ویژگی‌های منحصر به فرد این بانوی عظیم‌الشأن درک کردن محضر چهار امام معصوم (علیهم السلام) بوده ‌است و ممتاز بودن ایشان در میان دختران امام جواد (علیه السلام) به وفور علم و فضل.

از ويژگى‌هاى غربى صحن مطهر، مجموعه‌اى متشكل از صحن، ايوان و مسجدى بزرگ با گنبدى كاشى كارى شده قرار دارد كه به مجموعه «غيبت» مشهور است. در زير اين مجموعه زيرزمينى است كه به «سرداب غيبت» شهرت دارد.
همچنين اين مجموعه بخشى از خانه مسكونى حضرت امام حسن عسكرى (عليه السلام) بوده است كه در اين زيرزمين به عبادت پرداخته بوده است. اين محل از ديرباز مورد توجه شيعه بوده است و از آن جهت كه عبادتگاه سه امام بوده است و از احترام ويژه‌اى برخوردار است.
گفتنى است كه به وسيله‌ي پله‌هايى مى‌توان به زيرزمين رسيد، فضاى اصلى زيرزمين، عبارت از تالاري است كه پنجره‌اي از جنس چوب دارد و محل عبادت امام (عليه السلام) بوده است. پنجره‌ي اين نمازخانه يكى از با ارزش‌ترين قطعات باقى مانده از دوران عباسيان است و داراى كتيبه‌اى كهن مى‌باشد.
اين پنجره به دستور ناصرالدين الله عباسى - كه از خلفاى مهرورز به اهل بيت (عليهم السلام) بود - در سال 606 ساخته شده است. در كاشى كارى درون اين بقعه، نام ناصرالدين شاه قاجار ثبت شده است كه در سفر به عتبات خود به زيارت اين جايگاه تشرف يافته است. خدام سرداب در داخل اين بقعه كوچك حفره‌اى تعبيه كرده‌اند و از آن به زائران براى تبرُّك خاك مى‌دهند. كاشى كارى هاى صحن و سردرهاى ورودى از دوره قاجاريه است.

البته اين بارگاه شريف در سوم اسفندماه سال ۱۳۸۴ هجري شمسي، مورد بمب‌گذاری قرار گرفت و به مقبره امام هادی (عليهم السلام) و  پسرشان امام حسن عسکری (عليهم السلام) آسیب فراوانی وارد نمود. حمله دیگری نیز در بيست و سوم خردادماه سال ۱۳۸۶هجري شمسي، انجام شد که منجر به تخریب دو مناره‌ي حرم شد.

اين بارگاه شريف در حال بازسازي است. عمليات بازسازي حرم توسط خود عراقي‌ها و توليت حرم و البته با هزينه دولت عراق آغاز شد و سقف و گنبد حرم احداث شد، در نهايت با توافقي که با توليت حرم و ديوان وقف شيعي عراق انجام شد، اجراي 4 پروژه به ستاد بازسازي عتبات عاليات محول شد. نخستين پروژه‌اي که به ستاد بازسازي عتبات عاليات محول شده آينه کاري داخل حرم امامين عسكريين است، پروژه دومي که ستاد در حال انجام آن است سنگ کاري کف و ديوار داخل حرم است و طلاکاري ايوان ورودي حرم نيز از ديگر پروژه‌هاي تعريف شده است، آخرين پروژه‌اي که اخيرا اجراي آن به ستاد بازسازي محول شد، پروژه طلاکاري گنبد حرم امامين عسكريين در سامرا است.