|
سفر مجازي به حرم مطهر امامين كاظميين (عليهماالسلام)
اين شهر سومين شهر مقدس عراق پس از نجف و كربلا است و در شمال غربى بغداد و در سمت غرب رودخانه دجله قرار گرفته كه تنها عرض رودخانه دجله آن را از بغداد جدا ميكند. نام اين شهر بر گرفته از نام مبارك حضرت كاظم (عليه السلام) است و از آنجايى كه در اين حرم حضرت موسى بن جعفر (كاظم) (عليه السلام) و نواده بزرگوار ايشان حضرت محمد بن على (جواد) (عليه السلام) مدفون مي‌باشند شهر به نام اين دو تن با غلبه دادن نام اشهر كه كاظم است، «كاظمين» ناميده شده است.
حرم مطهر، مركز اين شهر را تشكيل مى‌دهد و دروازههاى مجموعه‌ي وسيع حرم، به خيابانها و محلههاى اصلي شهر گشوده مى‌شود. حرم كاظمين از ويژگي‌هايى برخوردار است كه در كمتر حرمى مى‌توان ديد، نخست آنكه دو تن از امامان معصوم درون يك ضريح مدفونند، از اين رو ضريح نقره‌اى آنان بزرگ و بخش مهمى از فضاى زير گنبد را دربر گرفته است و ديگر آنكه حرم مطهر داراى دو گنبد طلايى يكسان و چهار گلدسته مى‌باشد. همچنين حرم مطهر داراى سه ايوان زيبا و بزرگ با سقف‌هاى بلند است كه ستونهايى تنومند، آن را دربر گرفته و با كاشى و آينه تزيين شده است.
پيشينه‌ي شهر كاظمين به سال 145 هجري باز مى‌گردد. در اين سال، جعفر فرزند منصور عباسى در گذشت و در گورستان اين منطقه مدفون گرديد و پس از او جمعى از قريشيان از آن جمله دو امام معصوم (عليهما السلام) در اين گورستان به خاك سپرده شدند و همواره به نام «مقابر قريش» مشهور بوده است. ليكن بعدها به تدريج نام اين بقعه به نام امروزى آن شهرت يافت.
ساختمان كنونى حرم از ساختههاى دوره آغازين صفويه و اضافات دوره‌هاى بعدى است. معمارى و هنر دوره صفويه، از ايوانهاى زيبا و كاشى كاريهاى معرق نفيس و آينه كاريهاى بديع در آن به وضوح قابل مشاهده است. حرم مطهر داراى دو گنبد طلايى است كه هر يك بر روى بقعه يكى از دو امام (عليهما السلام) قرار گرفته است. در زير دو گنبد فضاى مربع مستطيل است كه ميانه‌ي دو ديوار شرقى و غربى را دو ستون عظيم در برگيرنده گنبدها اشغال كرده است، يك ضريح نقره‌اى قبر دو امام را با دو صندوق خاتم نفيس در بر دارد، با ورود از ايوان جنوبى، به نخستين رواق و سپس به درون حرم و گنبد خانه نخست در برابر قبر مطهر حضرت موسى بن جعفر (عليه السلام) قرار خواهيم گرفت و در پشت سر ايشان قبر مطهر حضرت جواد (عليه السلام) قرار دارد. پيرامون حرم چهار شبستان بزرگ قرار گرفته و رواقهاى جنوبى و غربى هر يك به ايوانى زيبا و بزرگ راه دارد. مجموعه حرم و رواقها را سه صحن وسيع دربر دارد كه صحن غربى به نام «صحن قريش» مى‌باشد. برج و بارو و دروازههاى هفت گانه صحن كه با معمارى زيباي آن و كاشى‌كارى نفيس پراكنده در سر درها و كتيبه‌ها چشم بيننده را مىنوازد. از ساختههاى مرحوم فرهاد ميرزاى قاجار (عموى ناصر الدين شاه) مى‌باشد.
برخى بيوت و ضمايم حرم مطهر:
مسجد صفوى: اين مسجد از ساختههاى شاه اسماعيل صفوى است كه پس از تسخير عراق آن را به سبك ساختمانهاى عراقى ساخت. مسجد از زيبايى خاصى برخوردار است كه حس تحسين بيننده را در برابر عظمت ستونهاى ضخيم و طاقهاى قوسى آن بر مى‌انگيزد و داراى گنبد كاشى‌كارى بسيار كوتاهى است كه به زحمت مى‌توان آن را از درون صحن ديد. در جنب محراب و منبر كهن مسجد، پنجرههايى به درون رواق شمالى حرم مطهر باز شده است كه از ميان آن، ضريح مطهر قابل مشاهده است.
آرامگاه خواجه نصير الدين طوسى: وى از بزرگان جهان علم و دانش و از مشاهير دانشمندان است كه دوست و دشمن بر جلالت قدر و عظمت مقام او اتفاق نظر دارند. او در سال 672 هجري در گذشت و در گور يكى از خلفاى بنى‌العباس كه در جوار حرم مطهر كنده و آماده شده بود مدفون گرديد. بر روى قبر او ضريحى فولادى و كهن قرار دارد.
آرامگاه شيخ مفيد: كه در مشرق رواق جنوبى قرار دارد. وى از بزرگان شيعه و فقها و متكلمان چيره دست و توانا بود كه در سال 413 هجري درگذشت. بر روى قبر او ضريحى فولادى و كهن قرار دارد و بر بالاى قبرش، بر روى مرمر، قطعه شعرى است كه امام زمان (عليه السلام) در رثاى فوت او سروده است:
لا صوت الناعى بفقدك انه يوم على آل الرسول عظيم
آرامگاه ابوالقاسم جعفر بن محمد بن قولويه: از بزرگان و فقها و محدثين اماميه است. وى در سال 368 هجري در گذشت و آرامگاهش در مشرق رواق جنوبى به همراه قبر شيخ مفيد است.
آرامگاه جمع كثيرى از وزرا، فقها و اعيان، كه برخى از مشاهير آنان عبارتند از: موسى بن ابراهيم بن موسى بن جعفر عليه السلام «وى يمن را در دوران مأمون تسخير نمود و مردم را به امامت حضرت رضا (عليه السلام) دعوت كرد.»، معزالدوله آل‌بويه، جلال الدوله آل‌بويه، وزير مهلبى، عميد الجيوش، فخرالدوله ديلمى، مشرف‌الدوله ديلمى، ابن حمدون، ضياء الدين ابن الاثير، ابن الناقد، ابن العلقمى، فرهاد ميرزا، آية الله سيد حسن صدر و گروهى ديگر از اين خانواده، سيد هبة الدين شهرستانى و ...
آرامگاه سيد مرتضى و سيد رضى: اين دو برادر از اعيان و مشاهير و بزرگان اماميه در قرن پنجم هجرى بشمار مى‌آيند. قبر اين دو تن در دو ساختمان جدا گانه بيرون صحن مطهر و در نزديكى يكديگر در جنوب شرقى ديوار صحن قرار دارد.
قبر ابو يوسف قاضى: وى در سال 166 هجري به منصب قضاوت در بغداد پايتخت خلافت بنى العباس برگزيده شد و نخستين كس در اسلام است كه به عنوان «قاضى القضات» شهرت يافت . قبر او در جنوب شرقى صحن مطهر، درون يكى از حجرهها ميباشد.
|