تفسیر موضوعی قرآن کریم
برگرفته شده از کتاب پیام قرآن نوشته آیت الله العظمی مکارم شیرازی
دوم: تقويت پيوندهاى اجتماعى
اجتماع بشرى كه منشأ همه پيشرفت ها و موفقيت هاى علمى و اجتماعى است در صورتى مى تواند به هدف مطلوب خود برسد كه محكم ترين پيوند را داشته باشد وگرنه تبديل به جهنّم سوزانى مى شود كه زحمات و مشكلات اجتماع را دارد، بى آن كه از بركات آن بهره مند گردد.
كتاب خدا از يك سو و بر وحدت عمومى جهان بشريت به عنوان اعضاى يك خانواده و برادرانى كه از يك پدر و مادر متولد شده اند تأكيد مى كند. (چنانكه در آيه 13 سوره حجرات آمده و قبلا به آن اشاره كرديم)، و از سوى ديگر مؤمنان را عضو يك پيكر، صرف نظر از اختلاف زبان و نژاد بر مى شمرد و مى گويد: «بَعْضُكُمْ مِنْ بَعْض»: «شما همگى هم نوعيد و همجنس يكديگر و عضو يك پيكريد»(1).
و در جاى ديگر مى فرمايد: «وَالْمُؤْمِنُونَ وَالْمُؤْمِنَاتُ بَعْضُهُمْ أَوْلِيَاءُ بَعْض »: «مردان و زنان با ايمان ولى (ويار و ياور) يكديگرند»(2).
به اين نيز قناعت نمى كند و علاوه بر پيوند بشريت و پيوند ايمان نسبت به پيوندهاى خويشاوند، كه در دايره فشرده تر و نزديكترى است نيز توصيه و تأكيد مى كند و شكستن اين پيمان را گناهى بزرگ توصيف مى نمايد و مى فرمايد: «الَّذِينَ يَنقُضُونَ عَهْدَ اللهِ مِن بَعْدِ مِيثَاقِهِ وَيَقْطَعُونَ مَآ أَمَرَ اللهُ بِهِ أَنْ يُوصَلَ وَيُفْسِدُونَ فِى الاَْرْضِ أُوْلَـئِكَ هُمُ الْخَاسِرُونَ»: «فاسقان آنها هستند كه پيمان خدا را پس از آن كه محكم ساختند مى شكنند و پيوندهايى را كه خدا دستور داده بر قرار سازند قطع مى نمايند و در جهان فساد مى كنند اينها زيانكارانند»(3)
و در سوره محمد(صلى الله عليه وآله) آيات 22 و 23 مى خوانيم: «فَهَلْ عَسَيْتُمْ إِنْ تَوَلَّيْتُمْ أَنْ تُفْسِدُوا فِى الاَْرْضِ وَتُقَطِّعُوا أَرْحَامَكُمْ-أُوْلَئِكَ الَّذِينَ لَعَنَهُمُ اللهُ فَأَصَمَّهُمْ وَأَعْمَى أَبْصَارَهُمْ»: «اگر حكومت را بدست گيريد، آيا جز اين انتظار مى رود كه در زمين فساد نماييد و پيوند خويشاوندى را قطع كنيد؟! ـ آنها كسانى هستند كه خداوند از رحمت خويش دورشان ساخته، گوش هايشان را كر و چشم هايشان را كور كرده است.» و به اين ترتيب قطع اين پيوندها را هم رديف فساد در زمين و مايه كورى و كرى چشم و گوش باطن مى داند.
اهميت اين پيوندها در اسلام تا جايى است كه هر چيزى كه كمك به تحكيم پيوندهاى اجتماعى كند، مطلوب شمرده شده، حتى دروغى كه بدترين گناه است براى اصلاح ذات البين مجاز مى باشد.
و به عكس، هر چيزى كه مايه از هم گسستگى پيوندها گردد منفور و مردود شمرده شده، تحت هر عنوان و هر نامى كه باشد.
پی نوشتها:
1. سوره آل عمران، آيه 195.
2.سوره توبه، آيه 71.
3.سوره بقره، آيه 27.
|