:جستجو
مراکز قرآنی
منتخبين مراكز قرآني
تفسیر نور
تواشیح
پرتال ثامن الائمه
زمان
 

دوشنبه 7 خرداد 1403

 
 
خلاصه آمار سايت
 
 
 
 
.امام علي (عليه السلام) مي فرمايند : عاقل تواضع ميكند پس رشد ميكند ، جاهل بزرگي ميكند پست و كوچك ميشود .
 
 
 
 
تفسير موضوعي قرآن كريم

برگرفته شده از کتاب پیام قرآن نوشته آیت الله العظمی مکارم شیرازی


فاطر - بارئ - خالق - بدیع - مُصوِّر

اوصاف پنجگانه فوق در حقیقت شبیه وصف خالقیّت است ولى آمیخته با مفاهیم تازه، ویژگى ها و نکته ها. به آیات زیر گوش جان فرا دهیم:

1. (فَاطِرَ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ): «اى آفریننده آسمانها و زمین!»(1)

2. (هُوَ اللهُ الْخالِقُ الْبارِئُ الْمُصَوِّرُ): «او خداوندى است هستى بخش، آفریننده اى ابداع گر و صورتگر (بى نظیر)»(2)

3. (إِنَّ اللهَ فالِقُ الْحَبِّ وَ النَّوى): «خداوند، شکافنده دانه و هسته است»(3)

4. (فالِقُ الْإِصْباحِ): «او شکافنده صبح است»(4)

5. (بَدیعُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ): «او پدیدآورنده آسمانها وزمین است»(5)

توضیح و پیام

«فاطِر» از ماده «فَطْر» (بر وزن سَتْر) به معناى شکافتن یا به معناى شکافتن از طول است، همان گونه که در آیه 1 سوره انفطار نیز آمده است (إِذَا السَّماءُ انْفَطَرَتْ): «آن زمان که (کرات) آسمان از هم شکافته شود» این واژه به معناى دوشیدن شیر از گوسفند و شکستن روزه و همنچنین ابداع و ایجاد چیزى بدون سابقه نیز آمده است، گوئى پرده ظلمانى عدم شکافته مى شود و موجودى پا به عرصه هستى مى گذارد.
«بارِىءْ» از ماده «بُرْء» (بر وزن قُفْل) در اصل به معناى بهبودى یافتن از بیمارى یا رهایى از امور ناخوشایند است، سپس به معناى آفریننده اى که اشیاء را بدون کم و کاست و کاملاً موزون ایجاد مى کند اطلاق شده.
بعضى آن را از ماده «بَرْى» (بر وزن برگ) به معناى تراشیدن چوب مى دانند، روشن است که منظور از تراشیدن چوب صاف و موزون ساختن آن است و این مطلبى است که درباره خالق حکیم کاملاً صدق مى کند، چون همه چیز را موزون مى آفریند.
بعضى نیز تصریح کرده اند که «بارىء» به معناى کسى است که اشیاء را بدون سابقه و نمونه قبلى ایجاد کرده است. «فالِق» از ماده «فَلْق» (بر وزن خلق) به معناى شکافتن چیزى و جدا کردن قسمتى از قسمت دیگر است، به کار رفتن این تعبیر در مورد رویانیدن گیاهان به خاطر آن است که به فرمان خدا پوسته بذرها و هسته هاى گیاهان با تمام استحکام و ضخامتى که دارند شکافته مى شود و جوانه بسیار لطیف و ظریف از آن مخفیگاه بیرون مى آید!
در حقیقت شکافته شدن دانه هاى گیاهان به هنگام جوانه زدن، یکى از حسّاس ترین و در عین حال زیباترین لحظه وجود گیاه است و درست شبیه لحظه تولد انسان از مادر است، این لحظه حسّاس از عجائب قدرت خدا است. لحظه دگرگونى و تغییر شکل و گام نهادن از جهانى به جهانى دیگر، این چه نیروئى است که به جوانه فوق العاده ظریف این قدرت را مى بخشد که دیوار محکم هسته و دانه را بشکافد، سرفراز و سربلند از آن بستر استراحت برخیزد و از آن ظلمتکده رحم مادر خویش گام بیرون نهد و به جلوه گرى پردازد؟!
«بَدِیْع» از ماده «بَدْع» (بر وزن مَنْع) چنانکه قبلاً گفته شد در اصل به معناى ایجاد کردن چیزى است بدون هیچ سابقه قبلى، و لذا به چاهى که تازه حفر شده «بدیع» مى گویند و کارها و سنّت هاى بى سابقه را بدعت مى نامند.
هنگامى که این واژه در مورد خداوند به کار رود به معناى ایجاد اشیاء بدون نیاز به آلات و مکان و زمان است و این تنها در مورد خداوند صادق است. واژه «بدیع»، صفت مشبّهه است که دلالت بر ثبوت و دوام این وصف براى آن ذات پاک دارد.(6)
«مصوّر» از ماده «صورت» به معناى نقش و هیئت چیزى است که جمع آن «صُوَر» مى باشد و آن بر دو گونه است: صورت محسوس مانند صورت انسان و حیوانات و موجودات مادى دیگر، و صورت معقول و آن تصوّرات عقلى و فکرى و مفاهیم مخصوص هر چیزى است.
واژه «مصوّر» به معناى صورتگر، هنگامى که در مورد خداوند به کار مى رود اشاره به صورت هایى است که به موجودات مختلف جهان بخشیده، ولى به عقیده بعضى از ارباب لغت این واژه در لغت عرب، به معناى دگرگون ساختن و متمایل نمودن است  و «صورت» به معناى شکل و هیئت از ریشه عبرى «صوراه» گرفته شده است.

توضیح و پیام

از مجموع آنچه ذکر شد به خوبى استفاده مى شود که اوصاف «فاطر»، «بارى» و «بدیع» همگى اشاره به آفرینش چیزى بدون هیچ سابقه است، منتها در بعضى از این واژه ها این معنا واضح تر و آشکارتر است و در بعضى کم رنگ‌تر، و به هر حال همه به این نکته مهم اشاره مى کند که اهمیّت خلقت خداوند در مقایسه با کارهایى که بعضى از انسان ها انجام مى دهند و گاه خلقت نامیده مى شود، علاوه بر وسعت فوق العاده و نامحدود از این نظر است که در خلقت الهى هم ماده و هم صورت در تمام مخلوقات خداوند بى سابقه است، و لذا اصلاً قابل مقایسه با تغییر شکل هایى که انسان در مواد این جهان مى دهد و همگى مسبوق به سابقه است، بلکه واژه «خلقت» به مفهوم حقیقى کلمه هرگز درباره کارهاى انسان ها، صادق نیست.
مرحوم کفعمى در مصباح از غزالى در تفسیر اسماء حسنى چنین نقل مى کند: بعضى گمان کرده اند «خالق» و «بارى» و «مصوّر»، الفاظ مترادفى هستند و همه به معناى آفرینش و اختراع است در حالى که چنین نیست، بلکه اشیائى که از عدم به وجود مى آید، داراى سه مرحله است: تقدیر و ایجاد و تصویر، سپس مثالى براى این معنا ذکر کرده مى گوید:
براى ایجاد یک ساختمان خوب، نخست باید یک مهندس لایق نقشه آن را بریزد، سپس بنّا آن را بنا کند و بعد رنگ کار ـ و استادان چیره دست گچ برى و تزیین ـ به تزیین آن پردازد واژه «خالق» اشاره به معناى اوّل است، در حالى که «بارى» ناظر به معناى دوم و «مصوّر» ناظر به معناى سوم مى باشد.(7)
به هر حال پیامى را که این اوصاف الهى دارد شبیه همان است که در اوصاف گذشته بیان شد به اضافه ویژگى هایى که در اوصاف مورد بحث وجود دارد.

 


پی نوشتها :

1. سوره یوسف، آیه 101. این تعبیر در شش آیه قرآن مجید آمده است: سوره انعام، آیه 4 ـ سوره ابراهیم، آیه 10 ـ سوره فاطر، آیه 1 ـ سوره زمر، آیه 46 ـ سوره شورى، آیه 11 و آیه مورد بحث.
2. سوره حشر، آیه 24. این وصف در آیه 54 سوره بقره نیز آمده است.
3. سوره انعام، آیه 95.
4. سوره انعام، آیه 96.
5. سوره انعام، آیه 101 ـ همین تعبیر در آیه 117 سوره بقره نیز آمده است.
6. مفردات، و لسان العرب، و التّحقیق، و مقاییس اللّغه (در مقاییس معناى دیگرى نیز براى آن ذکر شده و آن انقطاع و خستگى است.)
7. مصباح کفعمى، صفحه 319.

                                                                                                                                                                                             
 
عکس روز
 

 
 
نوا
 

Salavate emam reza

 
 
ورود اعضاء
   
 
اخبار قرآني
 
 
  جشن شکوفه‌های دبستان دخترانه نسیم رحمت در سرزمین عجایب
  برگزاری جشن افتتاحیه پیش دبستانی نسیم رحمت خوروبیابانک
  جشن شکوفه های طرح پیش دبستانی نسیم رحمت شعبه زینبیه
  آیین آغاز سال تحصیلی در مرکز تخصصی حفظ قرآن کریم ثامن الائمه علیه السلام
  آغاز سال تحصیلی همزمان با نواختن زنگ مهر و مقاومت در مرکز تخصصی حفظ قرآن‌کریم
  همایش تجلیل از حفاظ موسسه فرهنگی قرآن و عترت ثامن الائمه علیه السلام (اردیبهشت 1403)
  جشن پایان سال تحصیلی نوآموزان پیش دبستانی های قرآنی موسسه فرهنگی آموزشی نسیم رحمت رضوی وابسته به موسسه فرهنگی قرآن و عترت ثامن الائمه علیه السلام (اردیبهشت 1403)
  مرحله پایانی سومین مسابقات حفظ قرآن کریم ویژه حفاظ شعب موسسه فرهنگی قرآن و عترت ثامن الائمه علیه السلام
  محفل انس با قرآن کریم به مناسبت ایام بهار قرآن در محل بنیاد تعاون سپاه کشور
  موسسه فرهنگی قرآن وعترت ثامن‌الائمه علیه السلام در نوزدهمین نمایشگاه بین المللی قرآن و عترت اصفهان
 
 
 
میهمانان دانشجویان خردسالان   فارسی العربیة English
كليه حقوق اين سايت مربوط به مؤسسه ثامن الائمه(ع) ميباشد