تفسیر موضوعی قرآن کریم
برگرفته شده از کتاب پیام قرآن نوشته آیت الله العظمی مکارم شیرازی
ماه هاى آخر عمر مبارك پيامبر
سرانجام سال پايان عمر مبارك پيامبر (صلى الله عليه وآله) فرا رسيد، و در همان سال بود كه حجة الوداع را به جا آورد، و در همان موقع آخرين سوره هاى قرآن يعنى سوره مائده با آخرين پيام ها نازل شد، و اينجا بود كه پيامبر (صلى الله عليه وآله) مأمور شد دستور خداوند را در مورد جانشين و خليفه و وصى خود، حضرت على(عليه السلام) ابلاغ كند، همان گونه كه در آيه 67 اين سوره مى خوانيم: «يَا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَّبِّكَ وَإِنْ لَّمْ تَفْعَلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ وَاللهُ يَعْصِمُكَ مِنْ النَّاسِ إِنَّ اللهَ لاَ يَهْدِى الْقَوْمَ الْكَافِرِينَ»: «اى پيامبر! آنچه از طرف پروردگارت برتو نازل شده است، به طور كامل (به مردم) ابلاغ كن، و اگر چنين نكنى، رسالت او را انجام نداده اى. خداوند تو را از (خطرات احتمالى) مردم، حفظ مى كند و خداوند، گروه كافران (لجوج) را هدايت نمى كند»
اين امر در غدير خم، در آن گذرگاه بزرگى كه گروه هاى مختلفى كه همراه پيامبر(صلى الله عليه وآله)در حجة الوداع بودند از هم جدا مى شدند، انجام شد و در يك مجمع بزرگ در برابر انبوه عظيم جمعيت، حق اين رسالت ادا گشت (شرح آن را مى توانيد در آغاز جلد پنجم تفسير نمونه مطالعه كنيد).
سرانجام آن حادثه بزرگ و ناگوار، يعنى رحلت پيامبر (صلى الله عليه وآله) فرا رسيد اما اين ضايعه در حالى بود كه پايه هاى اسلام از هر نظر محكم شده و زمينه پيشرفت آن در اقطار و اكناف جهان فراهم گشته بود، و لذا آرزوهاى دشمنان كه فكر مى كردند با رحلت پيامبر )صلى الله عليه وآله(آيين او فرو منحل مى شود، بر باد رفت و به مصداق« وَمَا جَعَلْنَا لِبَشَرٍ مِّنْ قَبْلِكَ الْخُلْدَ أَفَإِيْنْ مِّتَّ فَهُمُ الْخَالِدُونَ»: «و پيش از تو (نيز) براى هيچ بشرى جاودانگى قرار نداديم،آيا اگر تو بميرى، آنان (كه انتظار مرگ تو را مى كشند) جاويد خواهند بود؟!»،(1) و به مصداق«إِنَّكَ مَيِّتٌ وَإِنَّهُم مَّيِّتُونَ»: «به يقين تو مى ميرى و آنها نيز خواهند مُرد» (2) «كُلُّ نَفْس ذَائِقَةُ الْمَوْتِ»: «هر انسانى طعم مرگ را مى چشد» (3) اين قانون عمومى عالم آفرينش تحقق يافت و دشمنان ناكام شدند.
و به مصداق «يُرِيدُونَ أَنْ يُطْفِئُوا نُورَ اللهِ بِأَفْوَاهِهِمْ وَيَأْبَى اللهُ إِلاَّ أَنْ يُتِمَّ نُورَهُ وَلَوْ كَرِهَ الْكَافِرُونَ»: «آنها مى خواهند نور خدا را با دهان خود خاموش كنند، ولى خدا جز اين نمى خواهد كه نور خود را كامل كند، هر چند خوشايند كافران نباشد»(4) اين نور الهى روز به روز درخشان تر شد تا امروز كه قسمت عظيمى از جهان بشريت را زير پوشش خود قرار داده و مى رود كه هر سال مناطق جديدى را بر گستره خود بيفزايد.
اين بود دورنمايى از دوران هاى مختلف عمر پيامبر (صلى الله عليه وآله) در قرآن مجيد كه شرح همه آنها نيز با ذكر آياتى كه در هر مرحله نازل شده كتاب مستقلى را مى طلبد.
پی نوشتها:
1. سوره انبياء، آيه 34.
2. سوره زمر، آيه 30.
3. سوره انبياء، آيه 35.
4. سوره توبه، آيه 32.
|