تفسير موضوعي قرآن كريم

برگرفته شده از کتاب پیام قرآن نوشته آیت الله العظمی مکارم شیرازی

نَصیر - نِعْمَ النَّصیر - خَیرُ النّاصرِین

بدون شک قدرت محدود انسان براى حل مشکلات بى شمارش کافى نیست و اگر یارى خداوند در عالم تکوین و تشریع نباشد، هرگز به مقصد نمى رسد و هدف بزرگ آفرینش خود را که همان تکامل و قرب الى الله است در این جهان پر غوغا گم مى کند.
این خداوند بزرگ است که او را یارى مى دهد و از طریق قوانین تکوینى و تشریعى و امدادهاى آشکار و نهانش به او کمک مى رساند و از راه هاى پر پیچ و خم زندگى عبور مى دهد تا به سر منزل مقصود برسد.
در این زمینه به آیات زیر گوش جان فرا مى دهیم:

1. (وَ کَفى بِاللهِ وَلِیّاً وَ کَفى بِاللهِ نَصیراً): «و کافى است که خدا ولىّ شما باشد؛ و کافى است که خدا یاور شما باشد.»⁽¹⁾

2. (فَأَقِیمُوا الصَّلاةَ وَ آتُوا الزَّکاةَ وَ اعْتَصِمُوا بِاللهِ هُوَ مَوْلاکُمْ فَنِعْمَ الْمَوْلى وَ نِعْمَ النَّصِیرُ): «و به خدا تمسّک جوییدکه او سرپرست (ویاور) شما است، چه سرپرست خوبى و چه یاور شایسته اى!»⁽²⁾

3. (بَلِ اللهُ مَوْلاکُمْ وَ هُوَ خَیْرُ النّاصِرینَ): «ولىّ و پشتیبان شما خدا است و او بهترین یاوران است.»⁽³⁾

توضیح و پیام

واژه «نصیر» و «ناصر» از ماده «نصر» (بر وزن عصر) به گفته مقاییس اللّغه در اصل به معناى انجام خیر و اعطاى آن است و به گفته مفردات به معناى کمک کردن و به گفته لسان العرب به معناى یارى مظلوم است و همه این تفسیرها تقریباً به یک معنا باز مى گردد.
گاه باران را «نصر» نامیده اند و زمینى را که باران بر آن باریده «منصوره» گفته اند، مسیر و مجارى آب را «نواصر»، همه به خاطر امدادهایى است که باران نسبت به موجودات زنده مى رساند.
این واژه هنگامى که به عنوان وصفى از اوصاف الهى به کار مى رود اشاره به کمک هاى بى دریغى است که او نسبت به تمام بندگان دارد.
از آن لحظه که نطفه در قرارگاه رحم وارد مى شود، از امدادهاى الهى بهره مى گیرد و نصرت پروردگار از طریق قوانین تکوینى او را از هر طرف احاطه مى کند، لحظه اى از یارى خداوند جدا نمى شود و با مدد او مراحل تکامل را به سرعت پشت سر مى گذارد تا آن لحظه که دوران جنینى پایان یابد و فرمان تولد صادر شود.
باز دست یارى خداوند همچنان دست او را مى گیرد: محبت مادرى، فراهم شدن شیر، آن غذاى کامل و جامع انواع مواهب حیات، همه پرتوهایى از نصرت الهى در این لحظات حسّاس هستند.
هنگامى که به حد بلوغ مى رسد و مشمول قوانین تشریعى خداوند مى گردد دست او را بر دست انبیاء مى دهد و سایه وحى و کتب آسمانى را بر سر او مى گستراند و امداد و نصرت الهى از این طریق شامل حال او مى گردد.
در طول زندگى موانع و آفات حیات از یک سو و شیاطین و هواى نفس از سوى دیگر، سعادت او را پیوسته تهدید مى کنند. اگر نصرت و یارى «خَیْرٌ النّاصِرْینَ» به کمک او نشتابد، هیچ انسانى از این خطرات عظیم جان سالم بدر نمى برد، احساس این حقیقت از یک سو به انسان امیدوارى مى بخشد و ابرهاى تیره و تار یأس و نومیدى را در برابر مشکلات، در طول زندگى، از آسمان روحش کنار مى زند، گام هاى او را محکم و استوار، اراده و عزمش را آهنین و تصمیمات او را قاطع و محکم مى کند و در مسیر تربیت بهترین یار و یاور او است.
از سوى دیگر تخلّق به اخلاق الهى این حقیقت را به او مى آموزد که در تمام عمر یار و یاور مظلومان و ناصر و نصیر محرومان و کمک ستمدیده گان باشد.