:جستجو
مراکز قرآنی
منتخبين مراكز قرآني
تفسیر نور
تواشیح
پرتال ثامن الائمه
زمان
 

سه شنبه 18 مهر 1402

 
 
خلاصه آمار سايت
 
 
 
 
.امام علي (عليه السلام) مي فرمايند : هر كس از آبروي خود بيمناك است از جدال بپرهيزد .
 
 
 
 

تفسیر موضوعی قرآن کریم

برگرفته شده از کتاب پیام قرآن نوشته آیت الله العظمی مکارم شیرازی


آيه مودت

در آيه 96 سوره مريم مى خوانيم: (اِنَّ الَّذينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصّالحاتِ سَيَجْعَلُ لَهُمُ الرَّحْمنُ وُدّاً ): «به يقين كسانى كه ايمان آورده، و كارهاى شايسته انجام داده اند، به زودى خداوند رحمان محبّتى براى آنان (در دل ها) قرار مى دهد».
اين آيه به خوبى دلالت دارد كه ايمان و عمل صالح سرچشمه محبوبيت در ميان توده هاى مردم است.
آرى! ايمان و عمل صالح جاذبه عجيبى دارد كه دل ها را همچون آهن ربا به سوى خود جذب مى كند، حتّى افراد ناپاك و آلوده نيز از پاكان و صالحان لذّت مى برند.
در تفسير اين آيه شريفه روايات زيادى در منابع معروف اهل سنّت به وسيله راويان متعدّد از شخص پيامبر اكرم(صلى الله عليه وآله) نقل شده كه اين آيه درباره على بن ابى طالب(عليه السلام) است. بارها گفته ايم كه نزول آيه در شأن كسى به معنى آن است كه مصداق اتمّ و اكمل آن آيه، او است، و اين مسأله منافاتى با گستردگى مفهوم آيه ندارد.
در اينجا به سراغ منابع اسلامى مى رويم و گوشه هايى از اين روايات را مورد بررسى قرار مى دهيم.
در شواهد التنزيل روايات متعددى از براء بن عازب و ابورافع و جابربن عبدالله انصارى و ابن عباس و ابوسعيد خدرى و محمد بن حنفيه با طرق مختلف نقل مى كنند كه اين آيه درباره على بن ابى طالب(عليه السلام) است كه محبت او را در دل هر فرد با ايمانى جاى داده است.
در حديثى از ابوسعيد خدرى آمده است كه پيامبر اكرم(صلى الله عليه وآله) به على(عليه السلام) فرمود: « يا اَبَا الْحَسَن! قُلْ الّلهُمَّ اجْعَلْ لى عِنْدَكَ عَهْداً وَاجْعَلْ لى فى صُدُورِ الْمُؤمِنينَ مَوَدَّة »: «اى ابوالحسن! بگو خداوندا! براى من نزد خودت عهد و پيمانى (1) قرار ده،و محبت مرا در دل هاى مؤمنان بيفكن».
در اين هنگام آيه: (اِنَّ الَّذيْنَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصّالِحاتِ سَيَجْعَلُ لَهُمُ الرَّحْمنُ وُدّاً )نازل شد، سپس افزود: «لاتَلْقى رَجُلا مُؤْمِناً اِلاّ فى قَلْبِهِ حُبٌّ لِعَلِىِّ بن اَبى طالِب »:
«به هيمن جهت فرد با ايمانى را ملاقات نمى كنيم مگر اينكه در دل او محبت على بن ابى طالب(عليه السلام) است». (2)
در حديث ديگرى از جابربن عبدالله، همين معنى با تفاوت بسيار كمى ديده مى شود. (3)
و نيز همين مضمون از براء بن عازب از پيامبر اكرم(صلى الله عليه وآله) نقل شده است. (4)
و نيز همين معنى از محمد بن حنفيه (به چند طريق) نقل شده با اين تفاوت كه در اين روايات محبت، ذرّيه و اهل بيت(عليهم السلام) نيز در كنار محبّت او قرار گرفته است. (5)
در اين كتاب به طور كلى حدود بيست روايت اين معنا را تعقيب مى كند و به طرق گوناگون آمده است.
سيوطى در الدّرالمنثور نيز با طرق مختلف خود اين حديث را از براء بن عازب و از ابن عباس نقل كرده است (6).
زمخشرى در تفسير كشّاف اين روايت را در ذيل آيه شريفه نقل كرده است كه پيامبر(صلى الله عليه وآله) به على(عليه السلام) فرمود: «از خداوند بخواه كه در نزد خودش عهد و پيمانى براى تو (جهت شفاعت) قرار دهد و براى تو در سينه مؤمنان مودّت و محبّت بيفكند، و در اينجا بود كه آيه فوق نازل شد» (7)
عين همين مضمون را قرطبى مفسّر معروف اهل سنّت در تفسيرش آورده، و همچنين كشّاف، ايرادى هم بر آن وارد نكرده است. (8)
و از شخصيت هاى معروفى كه اين حديث را در ذيل آيه نقل كرده اند سبط ابن جوزى در تذكره(9) و محبّ الدّين طبرى(10) و ابن صباغ مالكى در الفصول المهمّه (11) و هيثمى در الصواعق (12) و ابن صبان در اصعاف الراغبين (13) كه نام آنها در كتب مبسوط در مورد امامت و ولايت آمده است.
تنها كسى كه در ميان مفسّران معروف، موضع منفى در مقابل اين حديث گرفته، آلوسى در روح المعانى است كه مطابق معمول حديث را نقل مى كند و سپس سعى مى كند آن را كم رنگ يا كم اهميت جلوه دهد.
او بعد از آنكه حديث بالا را از براء بن عازب نقل مى كند، و با حديث محمد بن حنفيه تأييد مى نمايد، مى گويد: معيار در تفسير آيه عموم لفظ است نه خصوص سبب نزول. (14)
بارها گفته ايم و بار ديگر هم مى گوئيم: هيچ كس نمى گويد شأن نزول مفهوم گسترده آيات را محدود مى سازد بلكه شأن نزول، مصداق اتم و اكمل آيه را بيان مى كند.
به تعبير ديگر آنچه در اين روايات درباره امير مؤمنين(عليه السلام) آمده و اينكه محبت او را خداوند در دل هاى جميع مؤمنان قرار داده، درباره هيچ يك از امّت محمّد(صلى الله عليه وآله)ديده نمى شود; و اين فضيلتى والا براى اميرمؤمنان على(عليه السلام) است كه احدى با او در اين فضيلت برابرى ندارد. آيا چنين كسى كه خداوند قلوب تمام مؤمنان را آكنده از مودّت و محبّت او ساخته از براى منصب الهى امامت و خلافت پيامبر(صلى الله عليه وآله) از همه شايسته تر نيست؟



پی نوشتها :

1. اين تعبير اشاره به آيه 87 همين سوره است كه درباره مسأله شفاعت سخن مى گويد: «آنها مالك شفاعت نيستند مگر كسى كه نزد خداوند عهد و پيمانى دارد».
2. شواهد التنزيل، جلد 1، صفحه 365، حديث 504.
3 و4. همان مدرك، صفحه 359، حديث 489 و 490.
5. همان مدرك، صفحه 366 و 367 (احاديث 505 تا 509).
6. الدّر المنثور، جلد 4، صفحه 287.
7. كشّاف، جلد 3، صفحه 47.
8. تفسير قرطبى، جلد 6، صفحه 4200 (ذيل آيه مورد بحث).
9. تذكره، صفحه 20،
10. ذخائر العقبى، صفحه 89.
11. فصول المهمه، صفحه 106.
12. صواعق المحرقه، صفحه 170.
13. اصعاف الراغيبن كه در حاشيه نورالابصار چاپ شده، صفحه 118.
14. روح المعانى، جلد 16، صفحه 130.


 
عکس روز
 

 
 
نوا
 

Salavate emam reza

 
 
ورود اعضاء
   
 
اخبار قرآني
 
 
  موسسه فرهنگی قرآن وعترت ثامن‌الائمه علیه السلام در نوزدهمین نمایشگاه بین المللی قرآن و عترت اصفهان
  حضور پسران ودختران نسیم رحمت در جشن انقلاب و راهپیمایی ۲۲ بهمن ماه سال 1402
  مراسم آیین نمادین زنگ انقلاب به مناسبت دهه فجر
  جشن عبادت دانش آموزان سوم دبستان دخترانه نسیم رحمت
  حضور خادمان امام رضا در دبستان و پیش دبستانی پسرانه نسیم رحمت
  جشن پایان سال تحصیلی نوآموزان پیش دبستانی های موسسه فرهنگی آموزشی نسیم رحمت رضوی
  برگزاری همایش اساتید، مربیان و معلمین موسسه فرهنگی قرآن و عترت ثامن الائمه علیهم السلام و نسیم رحمت رضوی
  برگزاری محفل انس با قرآن کریم در شهر افوس با همکاری مؤسسه فرهنگی قرآن و عترت ثامن الائمه علیه السلام
  به وقت کلاس رباتیک
  مراسم تجلیل از رتبه اول مسابقات بین المللی کشور کرواسی و رتبه اول مسابقات تلویزیونی کشوری اسراء
 
 
 
میهمانان دانشجویان خردسالان   فارسی العربیة English
كليه حقوق اين سايت مربوط به مؤسسه ثامن الائمه(ع) ميباشد